De anatomie van het fascisme
Robert O. Paxton
- Dertig
- jaar
- geleden
- gold
- het
- als
- een
- woord
- uit
- het
- verleden,
- vandaag
- de
- dag
- duikt
- het
- bijna
- elke
- dag
- wel
- op
- in
- een
- krant,
- talkshow
- of
- kroeg:
- fascisme.
- Maar
- wat
- is
- fascisme
- eigenlijk,
- en
- glijden
- we
- er
- inderdaad
- weer
- naartoe?
Twintig
- jaar
- geleden
- publiceerde
- Robert
- O.
- Paxton
- het
- meest
- baanbrekende
- boek
- over
- het
- onderwerp,
- door
- zich
- te
- concentreren
- op
- wat
- de
- fascisten
- van
- een
- eeuw
- geleden
- deden,
- niet
- op
- wat
- ze
- zeiden.
- Hij
- beschrijft
- de
- eerste
- geüniformeerde
- bendes
- die
- na
- 1918
- vijanden
- van
- de
- staat
- aanvielen,
- de
- opkomst
- van
- Mussolini
- en
- het
- steeds
- radicalere
- Duitse
- fascisme
- in
- de
- Tweede
- Wereldoorlog.
Paxton
- laat
- duidelijk
- zien
- waarom
- fascisten
- in
- sommige
- landen
- wel
- aan
- de
- macht
- kwamen
- en
- in
- andere
- niet.
- En
- hij
- toont
- aan
- dat
- fascisten
- alleen
- dan
- hun
- doel
- konden
- bereiken
- als
- conservatieve
- partijen
- bereid
- waren
- hen
- daarin
- bij
- te
- staan,
- door
- rechtszekerheid
- in
- te
- ruilen
- voor
- zogenaamde
- veiligheid.
- Hetgeen
- vanzelfsprekend
- leidt
- tot
- zijn
- vraag
- of
- het
- fascisme
- vandaag
- de
- dag
- opnieuw
- kan
- ontstaan.
Robert
- O.
- Paxton
- (1932)
- is
- een
- Amerikaanse
- politicoloog
- en
- historicus
- gespecialiseerd
- in
- het
- fascisme
- en
- Europa
- tijdens
- de
- Tweede
- Wereldoorlog.
- Hij
- werd
- bekend
- door
- zijn
- boek
- Vichy
- France.
- Old
- Guard
- and
- New
- Order,
- 1940-1944.
- De
- anatomie
- van
- het
- fascisme
- wordt
- wereldwijd
- beschouwd
- als
- een
- van
- de
- beste
- boeken
- over
- het
- fascisme.
'De
- anatomie
- van
- het
- fascisme
- is
- de
- definitieve
- studie
- van
- het
- onderwerp.
- Een
- magnifiek
- boek.'
The
- New
- York
- Times
- Book
- Review
'Over
- het
- fascisme
- zijn
- bibliotheken
- vol
- geschreven,
- maar
- Paxton
- onderscheidt
- zich
- door
- zijn
- verhelderende
- verdeling
- van
- de
- geschiedenis.
- Zijn
- boek
- laat
- zien
- dat
- het
- fascisme
- minder
- ver
- van
- ons
- af
- staat
- dan
- we
- graag
- willen
- denken.'
NRC
'Huiveringwekkend.
- Dit
- boek
- laat
- zien
- hoe
- fascisten
- steeds
- weer
- op
- semidemocratische
- wijze
- aan
- de
- macht
- komen
- om
- de
- democratie
- vervolgens
- af
- te
- schaffen.
- Verplichte
- leeskost
- voor
- wie
- de
- huidige
- tijd
- wil
- begrijpen.'
Lieke
- Marsman
'Met
- deze
- meesterlijke
- studie,
- die
- met
- grote
- vaardigheid
- en
- diepgaande
- analyse
- een
- immense
- hoeveelheid
- literatuur
- onderzoekt,
- heeft
- Robert
- Paxton
- het
- vrijwel
- onmogelijke
- gepresteerd:
- hij
- ademt
- frisse
- lucht
- in
- vaak
- muffe
- debatten
- en
- geeft
- nieuwe
- inzichten
- in
- het
- uitvoerig
- onderzochte
- fenomeen
- fascisme.'
Ian Kershaw
